За адказнае спажыванне: размова з галоўным спецыялістам аддзела эканомікі райвыканкама.
У залежнасці ад надзённых праблем, якія паўстаюць перад грамадскасцю, Міжнародная Федэрацыя спажывецкіх арганізацый (Consumers International), якая аб’ядноўвае каля 200 грамадскіх і дзяржаўных праваабарончых арганізацый больш чым са 170 краін свету і якая на працягу паўстагоддзя стаіць на абароне інтарэсаў спажыўцоў, кожны год вызначае актуальную тэматыку. Сёлетні год пройдзе пад дэвізам “За адказнае спажыванне”. Размову на гэту тэму працягваем з галоўным спецыялістам аддзела эканомікі райвыканкама Наталляй Шуневіч.
– Засілле поліэтыленавых пакетаў у гандлёвым абслугоўванні і пластыкавага посуду ў сістэме грамадскага харчавання – гэта і сусветная, і наша, лакальная, праблема. Якія меры прымаюцца для яе вырашэння?
– Згодна даследванняў, у свеце кожную хвіліну з канвеераў сыходзяць каля 1 мільёна пластыкавых бутэлек, за год – больш за 24 мільярды пар абутку, пры вытворчасці якога выкарыстоўваюцца некалькі відаў пластыка і іншых матэрыялаў, якія практычна не перапрацоўваюцца.
Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 13 студзеня 2020 года №7 “Аб паэтапным зніжэнні выкарыстання палімернай упакоўкі” прадугледжвае комрлекс канкрэтных мер, якія дапамогуць паступова адмовіцца ад пластыку ў вышэй названых сферах абслугоўвання.
Сярод іх – раздзельны збор адходаў, якія адносяцца да другасных матэрыяльных рэсурсаў, пры правядзенні масавых мерапрыемстваў; укараненне дэпазітнай (залогавай) сістэмы абарачэння спажывецкай упакоўкі; устаноўлены пералік аднаразовага пластыкавага посуду, які з 1 студзеня 2021 года будзе забаронены на аб’ектах грамадскага харчавання; будаўніцтва аб’ектаў па сартыроўцы і выкарыстанні цвёрдых камунальных адходаў, у тым ліку па перапрацоўцы адходаў палімернай упакоўкі; па меры загрузкі павелічэнне вытворчых магутнасцяў па сартыроўцы змешанага шклобою і па выпуску шкляной тары з улікам забеспячэння патрэб айчынных перапрацоўчых прадпрыемстваў; рэалізацыя плана дзеянняў па стварэнні тэхналогіі вытворчасці біяраскладальнай упакоўкі з расліннай і іншых відаў сыравіны і распрацоўка мерапрыемстваў, скіраваных на павелічэнне аб’ёмаў яе вытворчасці; прыцягненне інвестараў; распрацоўка мер стымулявання за зніжэнне выкарыстання палімернай упакоўкі і павелічэнне экалагічна бяспечнай, у тым ліку папяровай, шкляной і біяразкладальнай; правядзенне інфармацыйна-асветніцкай работы ў дашкольных і школьных установах адукацыі на ўзнятую тэму.
– Выкарыстанне якога пластыкавага посуду з наступнага года будзе забаронена на аб’ектах грамадскага харчавання?
– Нельга будзе карыстацца пластыкавымі аднаразовымі талеркамі, стаканамі, кубкамі, палачкамі для размешвання і трубачкамі для напіткаў. Пад забарон трапляюць пластыкавыя кантэйнеры, латкі, скрынкі, ланч-боксы, слоікі, бутэлькі, а вось пластыкавая ўпакоўка для кулінарных паўфабрыкатаў і кандытарскіх вырабаў пакуль застанецца.
– Што трэба рабіць кожнаму з нас, каб стаць адказным спажыўцом?
– Прытрымлівацца разумных правілаў: рабіць пакупкі абдумана, зніжайць аб’ём адходаў жыццядзейнасці, папярэджваючы іх утварэнне, займацца раздзельным зборам адходаў і здаваць іх на перапрацоўку, аддаваць непатрэбныя патрыманыя рэчы ў камісійныя магазіны ці ў дабрачынныя арганізацыі, беражліва і эканомна карыстайцеся прыроднымі рэсурсамі. Усё гэта ў комплексе значна знізіць экалагічныя, эканамічныя і сацыяльныя выдаткі, павялічыць эканамічную канкурэтназдольнасць і знізіць узровень беднасці ў свеце.
Даведка.
Глыбоччына багата на актыўных і прадпрымальных людзей, якія працуюць на перпектыву, апераджаючы час. У 2012 годзе пры Узрэцкай СШ працавала школьнае лясніцтва “Берандзеі” пад кіраўніцтвам Зоі Уладзіміраўны Арэхва. Юныя даследчыкі разам з настаўніцай праводзілі вопыты, каб даведацца колькі часу трэба для раскладання біяраскладальных і поліэтыленавых пакетаў.
У 2013 годзе на “Вішнёвым вестывалі” ў Глыбокім з’явіліся першыя экалагічна чыстыя біяраскладальныя пакеты, вырабленыя ЗАТ “БелаПак” па ініцыятыве старшыні раённага аб’яднання РГА “Белая Русь” Людмілы Чэбан”, дызайнера Алены Глушонак і пры падтрымцы прадпрымальніка Генадзя Каранеўскага. 10 тысяч біяраскладальных пакетаў першай партыі прадаваліся ў магазінах сеткі “Лагінар і ўручаліся ўдзельнікам мерапрыемства ў якасці сувеніраў.
У 2014 годзе распачатую Людмілай Сцяпанаўнай справу фінансава падтрымалі 12 прадпрыемстваў і арганізацый Глыбоччыны розных форм уласнасці. 30 тысяч біяраскладальных пакетаў другой партыі з памятнай юбілейнай застаўкай, выпуск якіх быў прымеркаваны да 600-годдзя Глыбокага, у крамах горада доўга не заляжаліся.