3.4750 
3.6700 
3.3850 
(3 оценок, среднее: 3,67 из 5)
Загрузка...Па сённяшніх мерках вёска не вялікая. Але сказаць, што яна малая, не скажаш: усё-такі ў ёй пражывае пад 50 чалавек. Хаты стаяць паабапал адной вуліцы, якая расцягнулася больш чым на кіламетр. Ёсць і пустуючыя. Ёсць і хаты, якія гараджане купілі пад дачы. Тэндэнцыя сёння такая: людзям хочацца бліжэй к прыродзе, к зямлі, к чыстаму паветру.
Назва вёскі – хутчэй за ўсё ад слова “белы”. Магчыма, ад прозішча Белевіч: паблукаў у сацыяльных сетках і знайшоў звесткі, што калісь пад Лідай была цэлая вёска, населеная аднымі Белевічамі. І сёння на Глыбоччыне ёсць людзі з такім прозвішчам. Вось толькі ў саміх Белевічах такіх жыхароў не сустрэў.
Багацце вёскі – гэта яе людзі. І першымі, з кім пазнаёміўся і пагутарыў у Белевічах, былі Віктар Паўлавіч і Клаўдзія Канстанцінаўна Працукі, мілыя і шчырыя людзі. Гаспадару ўжо 85, але, на яго думку, гэта не так ужо і многа.
–Насупраць хаты стаіць магутны дуб, дык яму ўжо больш за 150 гадоў. Вось гэта ўзрост! – кажа Віктар Паўлавіч.
Між іншым, жыццё яго не вельмі песціла. З маладых гадоў – у працы, не да вучобы было: і касіў, і на кані торф вазіў з блізкіх балотаў, і ў лесе працаваў на нарыхтоўцы будаўнічых матэрыялаў. А ў 40 гадоў пайшоў вучыцца ў Глыбоцкае СПТВ на трактарыста.
–На вучобу на матацыкле ездзіў. І летам, і зімой. Пасля крыху папрацаваў слесарам у калгасе, бо трактарыстаў у той час было многа, па два – на трактар. Нарэшце атрымаў МТЗ-50 і я. І адразу ажыў: трактар у руках, працы – шмат, заробак добры, а пасля працы можна і сена прывезці, і дроў. З трактара і на пенсію пайшоў, хаця прасілі, каб яшчэ год-два парабіў. Вось такая мая гісторыя.
Віктар Паўлавіч пару хвілін памаўчаў, пасля, загадкава ўсміхнуўшыся, заўважыў:
– А мог бы і ў Ленінградзе жыць, а не тут.
– І як гэта магло быць?
– З калгаса мяне і маіх равеснікаў адпраўлялі ў Карэла-Фінскую ССР на лесанарыхтоўкі. Але ў раёне адзін начальнік, ён набіраў групу моладзі на вучобу ў горад Ленінград, – паглядзеў на мяне, а мне было шаснаццаць гадоў, і забракаваў: маўляў, не трэба такога пацана ў няблізкі свет адпраўляць! Кажа: “Яму вучыцца трэба”. Канечне ж, я ўзрадаваўся: заместа лесу пападу ў вялікі горад. І вось пасля Кастрычніцкіх свят бацька на кані прывёз мяне на станцыю і пасадзіў у цягнік. На вакзале ў Ленінградзе нас сустрэлі і на машынах павезлі ў інтэрнат. І сталі мы вучыцца, абжывацца. Шэсць месяцаў вучобы, затым – практыка на заводзе і – самастойная праца. Вось толькі пасля арміі адчуў: хачу дамоў, у вёску. Мусіць, не для мяне вялікі горад. Вярнуўся. У вёсцы і шчасце сваё знайшоў, ажаніўся з прыгожай дзяўчынай, і ўжо разам мы жывём 62 гады.
–Пазнаёміліся мы ў клубе ў вёсцы Гулідава, – прадоўжыла расказ Клаўдзія Канстанцінаўна. – Ведаеце, сама я са шматдзетнай сям’і, і жылі мы бедна, не багата. А мне ж, дзяўчыне, хацелася і адзецца лепш, і самой сваю долю знайсці. Замуж выйшла рана, праз год сына нарадзіла. Падгадавала яго – і стала працаваць у калгасе. Даяркай была, рукамі кароў даіла, а ў групе – 15-18 кароў. Як рукі забалелі, папрасілася ў паляводства. Апошнія восем гадоў цялятніцай працавала. Без выхадных. Яно выхадны далі б, але я не хацела. Цяляткі ж, як дзеткі, за імі глядзець трэба, каб не хварэлі, раслі здаровенькімі. Баялася, што прыйду з выхаднога, а з імі штось не так.
–У шафе ў бабулі ляжала чырвоная стужка, на якой было напісана: “Лепшай цялятніцы калгаса!”. І мы з сястрой часта даставалі гэтую яркую стужку і любаваліся на яе, – уступае ў размову і згадвае сваё маленства ўнучка Віктара Паўлавіча і Клаўдзіі Канстанцінаўны Таццяна. – А дзядуля нам казкі сачыняў. Такія цікавыя.
–Цяпер жыць добра, – пасля паўзы прадоўжыла свой расказ Клаўдзія Канстанцінаўна. – Але, як кажуць, няма калі: мне ўжо 80. Добра, што сын блізка, прыязджае, памагае, і дроў нарыхтуе, і траву паабкошвае. Дзвюх унучак, двух праўнукаў маем. Прыедуць і павесяляць нас. І мы рады. Раней гаспадарку вялікую трымалі. Цяпер толькі куры. Часу вольнага шмат. Тэлевізар глядзім. А я ж і вязаць люблю – у мяне і ў сына вязаных рэчаў цэлыя шафы. Цяпер мужу камізэльку вяжу, каб зімой не мёрз. Вось так і жывём, не вадзімся, шануем адзін аднаго, і пенсіі нам хапае.
Наступная наша сустрэча – з Данусяй Фомаўнай Ясюковіч, якая жыве праз дарогу ад Віктара Паўлавіча і Клаўдзіі Канстанцінаўны Працукоў.
Маленства, юнацтва і гэтай жанчыны было вельмі цяжкім:
–У калгасе я адпрацавала 41 год, 7 месяцаў і тры дні. Закончыла 7 класаў і ў 13 гадоў пайшла на ферму, стала цялят глядзець. І вось аднойчы на ферму прыехаў старшыня – у той час гаспадарку ўзначальваў Жулега. А я цукровыя буракі цяляткам сяку. Ён паглядзеў на мяне і кажа:
–Дзяўчынка, а за каго ты робіш?
–Сама за сябе.
–Ты ж такая малая. Ногі параніш. Табе ж вучыцца трэба.
–А як вучыцца? Не выходзіць: тата хварэе, брат малы.
–Значыць, будзеш вучыцца завочна.
Вось такая размова ў нас адбылася. І сапраўды: даў мне даведку, і я паехала паступаць у сельскагаспадарчы тэхнікум у Бігосава. Два гады кароў даіла, пасля цялят глядзела. Калі закончыла вучобу, старшыня кажа: “Будзеш працаваць заатэхнікам”. Працавала. Выйшла замуж – стала брыгадзірам. Пасля аж 37 гадоў – загадчыцай фермы ў Белевічах. У той час яшчэ быў чатырохрадны кароўнік: на 210 кароў, 36 нецелей – 22 чалавекі. Напачатку кароў рукамі даілі. Пазней прыйшла механізацыя. Скажу вам, што пры Якаўлеве добра нам было, і заробак неблагі мелі. Так вось у вёсцы і пражыла. А магло б усё скласціся інакш: я вучылася добра, і мяне пасля вучобы ў тэхнікуме пакідалі. Але мне хацелася дамоў, у вёску. Таму і вярнулася. І задаволена тым, як склаўся мой лёс.
У гэтай жа хаце з Данусяй Фомаўнай жыве з жонкай яе сын Антон, вядомы ў акрузе і ў раёне пчаляр.
–У калгасе “22 партз’езд” пачынаў працаваць у будаўнічай брыгадзе, пасля Уладзімір Цярэньцьевіч Якаўлеў сустрэў мяне і кажа: “Ідзі, прымай пасеку.”. І я прыняў,– актыўна прадоўжыў размову Антон Антонавіч.– Я ж яшчэ з маленства пчалярству вучыўся ў дзеда: малы быў, а ўжо каля дзеда на табурэтцы стаяў, глядзеў, як ён з пчоламі ўпраўляецца. А яны куслівыя такія! Мой крык, мае слёзы, мабыць, за вярсту былі чутны. І ўсё ж пчолы мяне вельмі цікавілі. Пасля арміі з’ездзіў на месяц на курсы. Падвучыўся. Працаваў на калгаснай пасецы, урэшце паставіў сваю пасеку і ў Белевічах. Вуллі тут жа, на дварышчы. І суседзі на пчол не скардзяцца, бо сёння парода пчол ужо не такая, як раней, не куслівыя яны.
–Гаспадарку, акрамя пчол, трымаеце?
–Слабая ўжо гаспадарка: свіней са тры, кабыла, тры авечкі, куры. Як бацька жыў, вось гэта была гаспадарка! Дзе каровы, кабыла, падцёлак, бык. Раней у вёсках у кожным двары карова стаяла і па два кабаны. Памятаю: у 1989 годзе ў Белевічах пражывала 128 чалавек, у статку – 40 кароў. Цяпер – ні адной. У старэйшых сіл ужо няма трымаць гаспадарку, а хто маладзейшы, той з’ехаў з вёскі ў пошуках лягчэйшага хлеба.
– Вы ж засталіся.
–Кажуць, ва ўзросце пасля 40 гадоў непажадана мяняць месца жыхарства. Як і яблыню перасаджваць, якая ўжо добра ўкаранілася ў глебу. Мне і ў вёсцы добра. І занятак маю па душы. Так думаю, што прыйдзе час, калі людзі з гарадоў памкнуцца ў вёску. У нашы Белевічы – таксама.
Многія з тых, хто нарадзіўся ў вёсцы і хто пакінуў яе, не парываюць сувязі са сваёй малой радзімай: тут засталіся іх родныя, блізкія, тут стаяць хаты, дзе яны нарадзіліся.
Некалькі дзясяткаў гадоў таму ў раённай газеце быў надрукаваны верш Івана Кобзіка з вёскі Белевічы. Юнак марыў стаць паэтам і хацеў паступіць у сталічную ВНУ на факультэт журналістыкі. Ванда Сцяпанаўна Кобзік, якая нарадзілася ў Белевічах і сёння жыве тут, у размове адзначыла, што пасля заканчэння школы ў рэдакцыі сыну далі добрую характарыстыку для паступлення ва ўніверсітэт.
–Паэтам ён не стаў, хоць, чытаючы яго некаторыя вершы, напрыклад, пра спаленую немцамі вёску Шунеўку, я плакала. Затое стаў добрым радыёжурналістам, – у словах маці чуецца гонар за сына. – Працаваў на першым канале беларускага радыё, вёў цікавыя праграмы, цяпер займаецца выдавецкай дзейнасцю. Часта прыязджае дамоў, сустракаецца з жыхарамі вёскі, кажа, што тут набіраецца натхнення для творчай працы.
Па-рознаму склаўся лёс ураджэнцаў вёскі Белевічы. Хтосьці, тут нарадзіўшыся, тут і застаўся, а хтось – у кожнага свой лёс – пакінуў яе. Але ўсіх іх аб’ядноўвае адно: любоў да сваёй малой радзімы.
